“งานด้านการศึกษาเป็นงานที่สำคัญที่สุดด้านหนึ่งของชาติ เพราะความเจริญและความเสื่อมของชาตินั้นขึ้นอยู่กับการศึกษาของชาติเป็นข้อใหญ่ตามข้อเท็จจริงที่ทราบกันดีแล้ว ระยะนี้บ้านเมืองของเรามีพลเมืองเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ทั้งมีสัญญาณบางอย่างเกิดขึ้น ด้วยพลเมืองของเราบางส่วนเสื่อมทรามลงไปในความประพฤติและจิตใจ ซึ่งเป็นอาการที่น่าวิตก ถ้าหากยังคงเป็นอย่างนี้อยู่ต่อไปเราจะเอาตัวไม่รอด ปรากฏการณ์เช่นนี้นอกจากเหตุอื่นแล้วต้องมีเหตุมาจากการจัดการศึกษาอย่างแน่นอน เราต้องจัดงานด้านการศึกษาให้เข้มแข็งยิ่งขึ้น”

ข้างต้นนั้นเเป็นความตอนหนึ่งจากพระบรมราโชวาทที่ได้ทรงพระราชทานแก่นักศึกษาวิทยาลัยวิชาการศึกษาประสานมิตร ตั้งแต่เมื่อปี พ.ศ.๒๕๑๒ …นับเป็นเวลานานมาแล้ว ซึ่งเราจะเห็นได้ว่าพระองค์ทรงให้ความสำคัญต่อเรื่องการศึกษาของพสกนิกรมากมายเพียงใด และตั้งแต่เมื่อนานมาแล้วขนาดไหน

เรื่องราวของสถานที่แห่งนี้ที่จะบรรจุเข้าสู่ “อักขรานุกรม” ในโครงการ Canon Redefine 2 ผมต้องเลือกใช้หมวดอักษร ด.เด็ก แน่นอนเพราะเกี่ยวเนื่องกับเด็กด้วย และก็มาจากตรงคำว่า “ดาวเทียม” นั่นแหละครับ

(คุณจะเลือกใช้ตัวอักษรใดก็ได้ที่ปรากฏอยู่ในชื่อสำหรับโครงการอักขรานุกรมนี้ แต่สถานที่แห่งนี้จะพิเศษกว่าแห่งอื่นที่ผมนำเสนอเพราะไม่มีส่วนที่เป็นชื่อเฉพาะอันระบุถึงสถานที่ในเมืองไทย ก็เลยเลือกใช้ ด.เด็กครับ)

พวกเราที่อยู่ในสังคมเมืองอาจจะนึกภาพไม่ออกหรอกครับว่า สภาพของการขาดแคลนทางการศึกษาเป็นอย่างไร? แต่ถ้าเราลองนึกภาพพื้นที่ต่างจังหวัดที่อยู่ห่างไกลออกไปมากๆ ในชนบทชนิดที่อย่าได้ถามหาความเจริญทางวัตถุ ห้องเรียนสักหลังหรือครูสักคนนั้นเป็นสิ่งที่หายากพอๆ กับหลอดไฟฟ้า เด็กๆ ในบางพื้นที่ต้องเดินทางไปเรียนหนังสือชนิดที่ต้องเดินเท้าข้ามน้ำข้ามเขาไป-กลับนับสิบๆ กิโลเมตร และนั่นอาจจะเป็นโรงเรียนหลังน้อยซึ่งมีเพียงเพิงมุงแฝกเป็นห้องเรียน ครูหนึ่งคนอาจจะต้องสอนทุกวิชา ปฏิบัติหน้าที่ตั้งแต่เป็นครูใหญ่ไปจนถึงเป็นนักการภารโรง ทุกสิ่งอย่างล้วนจบอยู่ในคนเดียวกันตั้งแต่เช้ายันเย็น

ในพื้นที่ห่างไกลแล้วไม่เพียงแค่หมอและพยาบาลหรอกครับที่ขาดแคลน …ครู ก็เช่นกัน

ดูเหมือนว่า “ระยะทาง” นั่นแหละ คืออุปสรรคที่สำคัญเอามากๆ

ทุกวันนี้เราแทบจะส่งทุกอย่างผ่านอากาศเข้าไปยังโทรศัพท์มือถือในทุกพื้นที่กันแล้ว รวมถึงเรื่องของวิชาความรู้ต่างๆ ก็ด้วย อยากรู้เรื่องใดก็ต่อมือถือเข้าเน็ต พลันทุกสิ่งทุกอย่างก็จะวิ่งผ่านอากาศมาปรากฏแก่สายตา สะดวกสบายมากมายมหาศาล

แต่รู้ไหมล่ะครับว่า วิธีการส่งข้อมูลผ่านอากาศเช่นนี้เกิดขึ้นกับแวดวงการศึกษาของบ้านเรามานานกว่า 20 ปีแล้ว โดยใช้ระบบ “ดาวเทียม” ซึ่งตอนนั้นประเทศไทยยังแทบไม่รู้จักอินเตอร์เน็ตด้วยซ้ำ

ครูหนึ่งคนไม่เพียงแค่สอนเด็กจำนวนหนึ่งที่อยู่ในห้องเรียนเท่านั้น แต่จะไปปรากฏอยู่ในจอโทรทัศน์ของทุกพื้นที่ไม่ว่าจะห่างไกลแค่ไหน ส่งผ่านความรู้เดียวกันแทบจะในเวลาเดียวกัน ซึ่งนักเรียนในพื้นที่อันห่างไกลเหล่านั้นก็จะได้รับความรู้เช่นเดียวกันกับเด็กนักเรียนในเมือง เรียนรู้ไปพร้อมๆ กันจากครูคนเดียวกัน

#ด #Redefine2 #การศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม ชื่อภาพ…”อยากเรียนต้องได้เรียน”

นี่คือเรื่องที่เริ่มต้นขึ้นในปี พ.ศ.๒๕๓๘ จากพระราชดำริที่ทรงมีพระราชประสงค์ในการส่งเสริมระบบการเรียนการสอนไปยังพื้นที่ห่างไกล “โรงเรียนไกลกังวล” ของ อ.หัวหิน จึงมีการเพิ่มรูปแบบจากวิธีการปกติให้มีการถ่ายทอดสัญญาณจากห้องเรียนผ่านระบบสัญญาณดาวเทียมออกอากาศกันสดๆ ไปยังทุกพื้นที่ของประเทศ รวมไปถึงยังเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ให้กับประเทศเพื่อนบ้านข้างเคียงบางส่วนที่สามารถรับสัญญาณได้ด้วย

“มูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม” คือสิ่งที่พระองค์ทรงพระราชทานสู่ระบบการศึกษาของเมืองไทยนับแต่นั้นเป็นต้นมา

สิ่งที่คุณครูพร่ำสอนอยู่ในห้องเรียนจะถูกยิงขึ้นสู่ท้องฟ้าเลยชั้นบรรยากาศไปยังดาวเทียม “ไทยคม” แล้วยิงกลับลงมายังจุดรับสัญญาณภาคพื้นตามจุดต่างๆ ทั่วประเทศ ตรงไหนมีเครื่องรับสัญญาณก็เปิดการเรียนการสอนไปพร้อมกันได้เลย

ครูหนึ่งคนคอยควบคุมห้องเรียนปลายทาง ครูหลายคนผลัดเปลี่ยนเวียนกันสอนออกอากาศที่ต้นทาง นักเรียนทั่วประเทศได้เรียนพร้อมกัน นับตั้งแต่เวลาเข้าแถวเคารพธงชาติไปจนกระทั่งถึงเวลาโรงเรียนเลิก ตั้งแต่ระดับชั้น ป.1 ไปจนถึงอุดมศึกษาเลยทีเดียว

ในขณะของปัจจุบันนี้ เรากำลังอยู่ในยุคเปลี่ยนผ่านจากระบบสายสัญญาณ ADSL เดิมมาสู่ระบบ Fiber Optic หรือ “เส้นใยแก้วนำแสง” ซึ่งมีความเร็วในการส่งผ่านข้อมูลอินเตอร์เน็ตที่สูงยิ่งกว่าเดิม แต่ระบบการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียมจากโรงเรียนไกลกังวลในโครงการนี้ได้เริ่มใช้ระบบ Fiber Optic มาตั้งแต่เริ่มแรก โดยสายสัญญาณถูกเชื่อมต่อจากโรงเรียนไกลกังวล อ.หัวหิน จ.ประจวบคีรีขันธ์ มายังสถานีควบคุมดาวเทียมไทยคม อ.ลาดหลุมแก้ว จ.ปทุมธานี ซึ่งเป็นระยะทางที่ยาวไกลกว่าสองร้อยกิโลเมตร แม้จะต้องมีการลงทุนไม่น้อยแต่ก็คุ้มค่าเพราะเป็นเรื่องอนาคตของชาติ …ซึ่งอย่าลืมว่านั่นคือเมื่อยี่สิบปีมาแล้วที่อะไรๆ ก็ยังไม่ใช่เรื่องง่ายเท่ากับในปัจจุบันนี้

…พระองค์มิเคยทรงมองเรื่องของการลงทุนเหล่านี้ไปในเชิงธุรกิจที่ต้องมีความคุ้มทุนหรือผลกำไร แต่เป็นเรื่องของการพัฒนาประเทศชาติและการบรรเทาความเดือดร้อน ซึ่งแม้ว่าจะไม่ใช่สิ่งที่มีกำไรกลับมา แต่ความสุขที่เพิ่มขึ้นของประชาชนเป็นสิ่งที่คุ้มค่าต่อการลงทุนเสมอ และความเดือดร้อนของประชาชนนั้นเป็นสิ่งที่รอไม่ได้

นี่คือหนึ่งในอีก “วิสัยทัศน์” อันยิ่งใหญ่ใช่ไหมล่ะครับ?

#ด #Redefine2 #การศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม ชื่อภาพ…”ผู้ดูแล”

ทุกวันนี้ระบบการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียมจากโรงเรียนไกลกังวล ยังคงส่งสัญญาณเผยแพร่การเรียนการสอนอย่างต่อเนื่องในหลากหลายสาขาวิชา เทคโนโลยีในการออกอากาศมีการปรับปรุงให้ทันสมัยอยู่เสมอ โดยเฉพาะในช่วงเริ่มต้นนั้นพูดได้เลยว่าระบบออกอากาศของที่นี่ทันสมัยที่สุด

หากยังนึกภาพไม่ออกว่าระบบนี้หน้าตาเป็นยังไง? …ลองนึกภาพห้องเรียนที่มีนักเรียนอยู่เต็มห้องตามปกติ มีครูผู้สอนอยู่หน้าชั้นเรียนอย่างที่เราเคยเรียนกัน แต่ที่ต่างออกไปคือ จะมีกล้องวีดีโออยู่ในห้องเรียนสองตัว จับภาพในมุมที่ต่างกันระหว่างครูผู้สอนหน้าห้องเรียน และนักเรียนที่กำลังเรียนอยู่ ทั้งภาพและเสียงจะถูกส่งผ่านกล้องทั้งสองตัวนี้ และในบางครั้ง สิ่งที่ครูเขียนลงบนกระดาษหรือสื่ออื่นๆ ก็จะถูกจับภาพผ่านอุปกรณ์พิเศษด้วยเช่นกัน

#ด #Redefine2 #การศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม ชื่อภาพ…”กำลังใจอย่างสำคัญ”

ข้อมูลภาพและเสียงจะส่งผ่านไปยังห้องควบคุมภาพ โดยมี “Switcher” เป็นผู้ทำหน้าที่กำกับมุมกล้องซึ่งจะคอยสั่งการและปรับเปลี่ยนมุมภาพจากกล้องและอุปกรณ์ให้เหมาะสมแบบเดียวกับที่เราเห็นภาพมุมต่างๆ ในรายการถ่ายทอดสดทางทีวี อาจมีการเพิ่มกราฟิกหรือตัวอักษรประกอบอื่นๆ เข้าไปด้วย จากนั้นสัญญาณก็จะถูกส่งผ่านไปยังห้องส่งสัญญาณ วิ่งผ่านเส้นใยแก้วนำแสงจากหัวหินพุ่งตรงไปยังปทุมธานี ยิงสัญญาณส่งต่อขึ้นไปที่ดาวเทียมไทยคม ซึ่งจะสะท้อนสัญญาณกลับลงมายังจุดที่มีเครื่องรับสัญญาณดาวเทียมเหล่านี้ตามโรงเรียนต่างๆ 

ในแต่ละขั้นตอนนั้นต้องมีการใช้ทั้งเครื่องไม้เครื่องมือและบุคลากรในการปฏิบัติงานอย่างมุ่งมั่นและขยันขันแข็งจำนวนไม่น้อย

ยุคอินเตอร์เน็ตเช่นนี้ก็ได้มีการพัฒนาเชื่อมต่อสัญญาณภาพและเสียงในการเรียนการสอนให้รับชมผ่านทางเว็บไซต์ได้เช่นกัน และยังสามารถดาวน์โหลด app เพื่อติดตั้งในอุปกรณ์อย่างโทรศัพท์มือถือหรือ tablet เพื่อชมรายการทางการศึกษาจาก “มูลนิธิการศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม” แห่งนี้กันสดๆ ได้ด้วย

เรียกได้ว่าเป็นระบบการเรียนการสอนทางไกลที่สมบูรณ์แบบมากยิ่งขึ้น ทันยุคทันสมัยมากเลยทีเดียว

หากคุณสนใจในระบบการเรียนการสอนนี้ก็ลองเข้าไปเยี่ยมชมที่เว็บไซต์ www.dlf.ac.th ซึ่งจะมีข้อมูลต่างๆ ประกอบเอาไว้มากมาย รวมทั้งการดูรายการออกอากาศทางอินเตอร์เน็ตได้ด้วย

#ด #Redefine2 #การศึกษาทางไกลผ่านดาวเทียม ชื่อภาพ…”การศึกษาจากน้ำพระทัย”

ตลอดระยะเวลากว่ายี่สิบปีที่ผ่านมา สัญญาณจากฟากฟ้านี้ได้เปลี่ยนจากคนไม่รู้มาเป็นผู้มีการศึกษาแล้วอย่างมากมาย ไม่เกี่ยงระยะทาง ไม่เกี่ยงสถานที่ ไม่เกี่ยงชนชั้นวรรณะ จะยากดีมีจนเช่นไรต่างก็ได้รับการศึกษาในเวลาเดียวกัน เพราะนี่คือระบบ “การศึกษาพระราชทาน” ซึ่งไม่แสวงหากำไรทางการเงินใดๆ ทุกคนได้เรียนฟรี ผ่านความรู้จาก “ครูตู้” ผู้สอนอยู่ในโทรทัศน์อันมีต้นทางจากที่อันห่างไกล แต่ไม่ไกลเกินไปกว่าฟ้าประทาน

สิ่งเดียวที่ระบบนี้ต้องการเป็นอย่างสูงก็คือ ให้คนไทยได้มีความรู้และการศึกษาที่มีคุณภาพ เพื่อให้เป็นคนดีและสร้างประโยชน์ต่อสังคม อันจะเป็นอีกปัจจัยสำคัญหนึ่งที่จะทำให้ประเทศชาติมั่นคงและเข้มแข็ง

…สมดั่งพระราชปณิธานของมิ่งขวัญแห่งปวงชนผู้ทรงสถิตย์อยู่ในใจไทยนิรันดร์.

• ปิยะฉัตร แกหลง - มิถุนายน ๒๕๖๐ •